Skład tekstu

Skład tek­stu czy­tel­ność to wpis, w któ­rym przed­sta­wiam wia­do­mo­ści na temat spo­sobu pre­zen­to­wa­nia tek­stu na stro­ni­cach dzieła w taki spo­sób, by zapew­nić czy­tel­ni­kowi kom­fort lek­tury. Cho­dzi oczy­wi­ście o opty­malną czy­tel­ność. Cecha ta jest wio­dąca w skła­dzie tekstu.

Opty­malną czy­tel­ność można osią­gnąć sto­su­jąc odpo­wied­nie porząd­ko­wa­nie tek­stu. Pierw­szym kro­kiem jest zadba­nie o jed­no­litą sza­rość tek­stu. Jeśli prze­glą­damy książkę możemy zwró­cić uwagę na to, jak tekst układa na stro­ni­cach. Ważne jest, by nie sto­so­wać innego kroju pisma wewnątrz już osty­lo­wa­nego aka­pitu, bo zabu­rzamy w ten spo­sób cały układ tekstu.

Kapitaliki

Jeśli posta­no­wimy zasto­so­wać kapi­ta­liki, to nie te z panelu ste­ro­wa­nia, a te opra­co­wane przez pro­jek­tanta pisma (wszyst­kie dostępne są w panelu Glify).

Unikanie korytarzy

Kolejną koniecz­no­ścią jest uni­ka­nie kory­ta­rzy, czyli wyraź­nych luk widocz­nych w akapitach.

Interlinia

W osią­gnię­ciu opty­mal­nej czy­tel­no­ści ważny jest wła­ściwy układ typo­gra­ficzny i inter­li­nia tek­stu. Zwra­cajmy uwagę na to, czy wier­sze są we wła­ści­wej odle­gło­ści od sie­bie, by wygod­nie się czytało.

Dobór interlinii

Dobrym spo­so­bem na dobra­nie wła­ści­wej inter­li­nii tek­stu jest wpro­wa­dze­nie do tek­stu wiel­kiej litery H danego kroju pisma o wiel­ko­ści kroju dzie­ło­wego, zamiana jej na krzywe i wsta­wie­nie mię­dzy wier­sze. Jeśli będzie się swo­bod­nie mie­ściła, ozna­cza to, że inter­li­nia została dobrana pra­wi­dłowo. Jeśli wier­sze będą doty­kały litery H lub nacho­dziły na nią ozna­cza to za cia­sną interlinię.

Szerokość łamu

Kolej­nymi aspek­tami czy­tel­no­ści tek­stu są sze­ro­kość łamu, a tym samym wiel­kość mar­gi­ne­sów. Dodat­kowo ilość podzia­łów sąsia­du­ją­cych wier­szy (dzie­le­nie wyra­zów), kory­ta­rze, świa­tła mię­dzy­li­te­rowe i kerning.

Naj­lep­szą sze­ro­ko­ścią łamu jest taki łam, który mie­ści 45 – 75 zna­ków ze spa­cjami. Zatem opty­malna sze­ro­kość kolumny, przy wiel­ko­ści kroju pisma wyno­szą­cym 9 – 10 pt to 80 – 100 mm. Bada­nia naukowe wyka­zały, że mak­sy­malna sze­ro­kość kolumny, przy któ­rej nie męczy się wzrok to 125 mm.

Korekty optyczne

Korekty optyczne nie rzu­cają się w oczy, ale zna­cząco pod­wyż­szają walory este­tyczne tek­stu, wyrów­nują sza­rość łamu, przez co tekst staje się ​„przy­jem­niej­szy” dla czy­tel­nika. Dzięki wszyst­kim nowo­cze­snym algo­ryt­mom, jakimi dys­po­nuje Adobe InDe­sign, czyli wiel­ko­ści optycz­nych fon­tów, optycz­nego wyrów­ny­wa­nia mar­gi­ne­sów, optycz­nego ska­lo­wa­nia gli­fów, optycz­nego ker­ning i optycz­nej korekty świa­teł mię­dzy­li­te­ro­wych, czy­tel­nik może kom­for­towo czy­tać tekst o zrów­no­wa­żo­nej sza­ro­ści i nie­wiel­kiej licz­bie podzia­łów. Jeżeli w popraw­nie zła­ma­nym tek­ście nie zauważa tych wszyst­kich ​„dro­bia­zgów” to zna­czy, że zostały one umie­jęt­nie wyko­rzy­stane przez projektanta.

Popa­trzmy na przy­kład dwóch tek­stów: z lewej strony źle zło­żony, bez żad­nych korekt, z pra­wej po korektach.

Żół­tym kolo­rem są zazna­czone frag­menty tek­stu, które wyma­gają naprawy. Zazna­cze­nie to włą­czamy w menu Edy­cja, jak na zrzucie

Właściwe parametry justowania

Wła­ściwe odle­gło­ści mię­dzy­li­te­rowe i mię­dzy­wy­ra­zowe to: włą­cze­nie odpo­wied­nich para­me­trów justo­wa­nia oraz włą­cze­nie pra­wi­dło­wego dzie­le­nia wyra­zów w języku polskim.

Dzielenie wyrazów

Poni­żej podane zostały 2 spo­soby dzie­le­nia wyra­zów w języku pol­skim. Oba można śmiało stosować.

Zakończenie

Jeśli będziemy sto­so­wać powyż­sze wska­zówki na zapew­nie­nie czy­tel­no­ści dzieła, odbiorca będzie zado­wo­lony nie tylko z tre­ści, ale rów­nież ze spo­sobu jej podania.